توسط : بالش الیاف ارزان عموما بالش هایی هستند که با الیاف کرک تولید می شوند. در طیف گسترده محصولات خواب، بالش ها از نظر قیمتی، کیفیتی و کاربردی به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. در قاعده این هرم، که بزرگترین بخش بازار را نیز به خود اختصاص می دهد، بالش های الیاف کرک قرار دارند. این بالش ها که عموماً به عنوان ارزان ترین بالش در کنار بالش های پنبه ای شناخته می شوند، به دلیل قیمت پایین و در دسترس بودن، سهم عمده ای از تقاضای داخلی و صادراتی را به خود جذب کرده اند. تولید این مدل از بالش ها به واسطه همین تقاضا، به یک شاخه پررونق و گسترده در صنایع کوچک و بزرگ تبدیـل شده است.
علل اصلی ارزان بودن بالش های الیاف کرک
قیمت پایین این بالش ها تصادفی نیست و ریشه در عوامل بنیادی تولید دارد:
-
منبع مواد اولیه و فرآیند تولید:
الیاف کرک که در ایران با نام های دیگری مانند “الیاف بازیافتی” یا “کرک قیچی” نیز شناخته می شود، عموماً از ضایعات صنایع نساجی و پارچه بافی به دست می آید.
این الیاف، برخلاف الیاف توپی یا ژله ای که به طور اختصاصی و با فرآیندهای پتروشیمی پیچیده تولید می شوند، محصول ثانویه و بازیافتی محسوب می شوند. بنابراین هزینه تأمین مواد اولیه آن به مراتب کمتر است. فرآیند تولید این الیاف نیز شامل جمع آوری، خردکردن و گاهی ضدعفونی کردن است که در مقایسه با تولید الیاف نو، انرژی و تکنولوژی کمتری می طلبد.
-
عدم یکنواختی و کیفیت متغیر:
از آنجا که منبع این الیاف می تواند بسیار متنوع باشد، کیفیت، طول و استحکام الیاف یکنواخت نیست. این عدم یکنواختی باعث می شود که نتوان انتظار داشت تمامی بالش های این دسته، ویژگی های فیزیکی یکسانی داشته باشند. همین عامل، یکی از دلایل اصلی کاهش قیمت آن ها است.
-
رقابت شدید در بازار:
حجم بالای تولید این نوع بالش و تعداد زیاد تولیدکنندگان خرد و کلان در این عرصه، باعث ایجاد رقابت قیمتی بسیار شدیدی شده است. هر تولیدکننده برای حفظ سهم بازار خود مجبور است قیمت را در پایین ترین سطح ممکن نگه دارد.
ریشه یابی تقاضای گسترده بازار
وجود تقاضای قوی برای این محصول، موتور محرک تولید انبوه آن است. این تقاضا از چندین بخش نشأت می گیرد:
قدرت خرید محدود بخش بزرگی از جامعه
در اقتصادهای در حال توسعه مانند ایران، بخش قابل توجهی از جامعه، “قیمت” را به عنوان اولین و مهم ترین فاکتور خرید در نظر می گیرند. برای بسیاری از خانواده ها، هزینه خرید بالش های الیاف توپی باکیفیت، مموری فوم یا پر طبیعی، سنگین و غیرضروری است. بنابراین، آن ها به گزینه ای روی می آورند که نیاز اولیه آن ها، یعنی “داشتن یک بالش” را با کمترین هزینه برطرف می کند.
مصارف ادواری و موقت:
این بالش ها برای مکان ها و موقعیت های موقت بسیار ایده آل هستند.
مهمانی ها و پذیرایی از میهمانان زیاد:
زمانی که نیاز است برای چند شب بالش اضافی فراهم شود.
پذیرشگاه ها و خوابگاه های دانشجویی بسیار اقتصادی:
جایی که بودجه محدود است و حجم بالایی از افراد به طور موقت سکونت دارند.
ویلای استیجاری و مسافرخانه های کم بوجه:
که باید با کمترین سرمایه گذاری اولیه تجهیز شوند.
فرهنگ “مصرف و دورریز”: برخی از مصرف کنندگان ترجیح می دهند به جای سرمایه گذاری روی یک بالش باکیفیت و با عمر طولانی، هر یک یا دو سال یک بالش ارزان قیمت خریداری کرده و بالش قدیمی را دور بیندازند. این نگرش، بازار دائمی برای این محصولات ایجاد می کند.
موفقیت در عرصه صادرات: چرا بالش های کرک صادر می شوند؟
موفقیت صادراتی این محصول، ناشی از یک استراتژی بازاریابی هوشمندانه و تطابق با نیاز بازارهای هدف است:
-
تطابق کامل با بازارهای کم درآمد:
کشورهای همسایه، به ویژه افغانستان و کشورهای منطقه قفقاز و آسیای میانه، دارای سطوح درآمدی متفاوتی هستند. در این کشورها نیز جمعیت زیادی با قدرت خرید محدود وجود دارند. تولیدکنندگان ایرانی با تمرکز بر این بازارها، محصولی را ارائه می دهند که دقیقاً با توان مالی اکثریت جامعه هدف همخوانی دارد. یک بالش الیاف کرک ایرانی، در مقایسه با یک بالش مشابه تولید داخل افغانستان، ممکن است از نظر کیفیت برتری داشته باشد و در مقایسه با یک بالش الیاف توپی ایرانی، قیمت بسیار کمتری داشته باشد. این “نسبت کیفیت به قیمت” برای این بازارها بسیار جذاب است.
-
بسته بندی و بازاریابی هوشمندانه:
تولیدکنندگان موفق، این محصول را به شکل های مختلفی بسته بندی و عرضه می کنند. برخی آن را به صورت فشرده و خلأ بسته بندی می کنند که حجم کمتری اشغال کرده و هزینه حمل ونقل را به شدت کاهش می دهد. در بازاریابی نیز بر روی “ضد حساسیت بودن نسبی نسبت به پنبه”، “سبکی” و “قابلیت شستشو”ی آن تأکید می شود.
-
انعطاف در تولید و تنوع:
تولیدکنندگان می توانند این بالش ها را در ابعاد، وزن ها و حتی با روکش های مختلف (از ساده تا ضدآب) تولید کنند تا سلیقه بازارهای مختلف را پوشش دهند. این انعطاف پذیری، جذابیت محصول را برای صادرکنندگان و خریداران خارجی افزایش می دهد.
-
جایگزین مقرون به صرفه برای پنبه:
در بسیاری از این بازارها، بالش پنبه ای سنتی هنوز رایج است. بالش الیاف کرک با قیمتی مشابه یا حتی پایین تر، مزایای قابل توجهی دارد: سبک تر است، پس از شستشو کلوخه نمی شود و سریع تر خشک می شود. این ویژگی ها، آن را به جایگزینی جذاب برای محصولات سنتی تبدیل کرده است.
جمع بندی و نگاه به آینده
بالش های الیاف کرک، نمونه ای کلاسیک از قانون عرضه و تقاضا هستند. تقاضای فراوان از سوی جامعه ای با قدرت خرید محدود و نیز مصارف موقت، باعث رونق تولید انبوه و در نتیجه کاهش شدید قیمت تمام شده شده است. این چرخه، جایگاه این محصول را در پایین ترین رده قیمتی بازار تثبیت کرده است.
در عرصه صادرات نیز، درک صحیح از نیازهای بازارهای کم درآمد همسایه و ارائه محصولی که دقیقاً منطبق بر آن نیازها باشد، باعث موفقیت این محصول شده است. اگرچه این بالش ها از نظر راحتی، دوام و کیفیت قابل مقایسه با بالش های الیاف توپی یا مموری فوم نیستند، اما نقش بسیار مهمی در تأمین یک کالای اساسی خواب برای قشر کم درآمد داخلی و منطقه ایفا می کنند. به نظر می رسد تا زمانی که شکاف درآمدی و نیاز به کالاهای بسیار ارزان قیمت وجود داشته باشد، بازار پررونق این محصول نیز تداوم خواهد داشت.
